უნი­კა­ლუ­რი შე­ნო­ბა და გაქ­რო­ბის პი­რამ­დე მი­სუ­ლი ტრა­დი­ცია


აბ­რე­შუ­მის წარ­მო­ე­ბა სა­თა­ვეს ჩვენს წელ­თაღ­რიცხ­ვამ­დე მე­ოთხე ათას­წ­ლე­ულ­ში, ჩი­ნეთ­ში იღებს. აქ აბ­რე­შუ­მით არა მხო­ლოდ სა­მოსს, არა­მედ ქა­ღალ­დ­საც ამ­ზა­დებ­დ­ნენ, რო­მე­ლიც საკ­მა­ოდ მა­ღა­ლი ხა­რის­ხის და გამ­ძ­ლე იყო. ქარ­თუ­ლი აბ­რე­შუ­მის წარ­მო­ე­ბა ვახ­ტანგ გორ­გას­ლის ეპო­ქი­დან და­იწყო და თა­მა­მად შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას, რომ ეს იყო უწყ­ვე­ტი წარ­მო­ე­ბა გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის 90-იან წლე­ბამ­დე. შემ­დეგ და­ინ­გ­რა და გა­ნად­გურ­და ფაბ­რი­კე­ბი, სა­მეც­ნი­ე­რო სკო­ლა, თუ­თის პლან­ტა­ცი­ე­ბი.არა­და, აბ­რე­შუ­მის წარ­მო­ე­ბა სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში შე­იძ­ლე­ბა აგ­რა­რუ­ლი სექ­ტო­რის ერთ-ერთ წამ­ყ­ვან საქ­მი­ა­ნო­ბად იქ­ცეს და მის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ას არა მხო­ლოდ ადა­მი­ა­ნე­ბის და­საქ­მე­ბა, არა­მედ ქარ­თუ­ლი მე­აბ­რე­შუ­მე­ო­ბის ტრა­დი­ცი­ე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, საკ­მა­ოდ მა­ღა­ლი დო­ნის გან­ვი­თა­რე­ბა-აღ­მავ­ლო­ბა მოჰ­ყ­ვეს.

ბუ­ნებ­რი­ვია,

მე­აბ­რე­შუ­მე­ო­ბას სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ყო­ველ­თ­ვის ჰქონ­და წარ­მა­ტე­ბუ­ლი და ნაკ­ლე­ბად წარ­მა­ტე­ბუ­ლი პე­რი­ო­დე­ბი. თუ­თის აბ­რე­შუმ­ხ­ვე­ვი­ას ძვე­ლი კავ­კა­სი­უ­რი ჯი­შე­ბი XIX ს. 60-იან წლებ­ში გა­და­შენ­და, რო­დე­საც ევ­რო­პა­ში გავ­რ­ცე­ლე­ბულ­მა აბ­რე­შუ­მის ჭი­ის და­ა­ვა­დე­ბა პებ­რი­ნამ, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­შიც შე­მო­აღ­წია. დარ­გის სა­ვა­ლა­ლო მდგო­მა­რე­ო­ბა კონ­კ­რე­ტუ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის გა­ტა­რე­ბას მო­ითხოვ­და და სწო­რედ ამ მიზ­ნით, 1887 წელს თბი­ლის­ში კავ­კა­სი­ის მე­აბ­რე­შუ­მე­ო­ბის სად­გუ­რი და­არ­ს­და, რო­მელ­საც სა­თა­ვე­ში მოს­კო­ვის სა­სოფ­ლო-სა­მე­ურ­ნეო სა­იმ­პე­რა­ტო­რო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის კო­მი­ტე­ტის წევ­რი ნი­კო­ლოზ შავ­რო­ვი ჩა­უდ­გა.

დღე­ვან­დე­ლი მუშ­თა­ი­დის ბა­ღის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე, სად­გურს საკ­მა­ოდ დი­დი ფარ­თო­ბი ეკა­ვა. ის დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში შემ­ცირ­და და სა­აბ­რე­შუ­მო სად­გუ­რის კომ­პ­ლექ­სი­დან დღეს ფაქ­ტობ­რი­ვად მხო­ლოდ აბ­რე­შუ­მის მუ­ზე­უ­მი ფუნ­ქ­ცი­ო­ნი­რებს, რო­მე­ლიც გზის გაყ­ვა­ნის შემ­დეგ "დი­ნა­მოს" მხა­რეს მო­ექ­ცა.



თუ­თის ხე­ებს შო­რის მოქ­ცე­უ­ლი მუ­ზე­უ­მის შე­ნო­ბა 1890-1892 წლებ­ში პო­ლო­ნე­ლი არ­ქი­ტექ­ტო­რის ალექ­სან­დ­რე შიმ­კე­ვი­ჩის პრო­ექ­ტის მი­ხედ­ვით აიგო. აქ ორი ძი­რი­თა­დი სარ­თუ­ლი, სარ­და­ფი და სხვე­ნია. შე­ნო­ბის ექ­ს­ტე­რი­ე­რი ფსევ­დო-მავ­რი­ტა­ნუ­ლი და ფსევ­დო-გოტიკუ­რი სტი­ლე­ბის ნა­ზავს წარ­მო­ად­გენს, ინ­ტე­რი­ერ­ში კი კლა­სი­ცის­ტუ­რი ელე­მენ­ტე­ბი სჭარ­ბობს. ინ­ტე­რი­ე­რის მორ­თუ­ლო­ბის დე­ტა­ლე­ბი შე­ნო­ბის ფუნ­ქ­ცი­ას პა­სუ­ხობს. აქ ნა­ხავთ ნა­ძერწ პე­პე­ლას, აბ­რე­შუ­მის ჭი­ას, თუ­თის ფო­თოლს, რო­მე­ლიც კა­პი­ტე­ლებს, ფრიზს, კარ­ნიზ­სა თუ სხვა არ­ქი­ტექ­ტუ­რულ დე­ტა­ლებს ამ­კობს. დღეს ისი­ნი ოქ­როს­ფე­რია, თუმ­ცა, თავ­და­პირ­ვე­ლად ფე­რა­დი ყო­ფი­ლა. შე­ნო­ბის ავ­თენ­ტუ­რო­ბას ის ფაქ­ტო­რიც გან­საზღ­ვ­რავს, რომ სა­გა­მო­ფე­ნო დარ­ბაზ­სა და ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში დღემ­დე შე­მო­ნა­ხუ­ლია ალექ­სან­დ­რე შიმ­კე­ვი­ჩის ეს­კი­ზე­ბით დამ­ზა­დე­ბუ­ლი ავე­ჯი.

აბ­რე­შუ­მის მუ­ზე­უმ­ში ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო სა­გან­მა­ნათ­ლე­ბო პრო­ექ­ტე­ბი ხორ­ცი­ელ­დე­ბა. ყვე­ლა­ზე რე­ზო­ნან­სუ­ლი ალ­ბათ მა­ინც "ქა­ლი აბ­რე­შუ­მით" გა­მოდ­გა, რო­მე­ლიც 2015 წელს მო­ეწყო. ორი სა­უ­კუ­ნის წი­ნან­დე­ლი ფო­ტო­ე­ბი მა­შინ პირ­ვე­ლად გა­მო­ი­ფი­ნა, რომ­ლის ავ­ტო­რი – კონ­ს­ტან­ტი­ნე ზა­ნი­სი იყო. მის ფო­ტო­ო­ბი­ექ­ტივ­ში აბ­რე­შუ­მის და­მუ­შა­ვე­ბის კულ­ტუ­რა კავ­კა­სი­ა­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბი­სას მოხ­ვ­და. XIX-XX სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის მიჯ­ნა­ზე კონ­ს­ტან­ტი­ნე ზა­ნი­სის მი­ერ სხვა­დას­ხ­ვა ექ­ს­პე­დი­ცი­ის ფარ­გ­ლებ­ში გა­და­ღე­ბულ დო­კუ­მენ­ტურ ფო­ტო­მა­სა­ლა­ზე აღ­ბეჭ­დი­ლია კავ­კა­სი­ე­ლი ხალ­ხის ყო­ფა და მე­აბ­რე­შუ­მე­ო­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ყო­ველ­დღი­უ­რი დე­ტა­ლე­ბი, თუმ­ცა, ზა­ნი­სის ფო­ტო­ე­ბის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა მხო­ლოდ მა­თი ის­ტო­რი­ულ-ეთ­ნოგ­რა­ფი­უ­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბით არ გა­ნი­საზღ­ვ­რე­ბა - იგი გა­მორ­ჩე­უ­ლი ფო­ტო­პორ­ტ­რე­ტის­ტი­ცაა. გან­სა­კუთ­რე­ბით აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია მის მი­ერ გა­და­ღე­ბუ­ლი კავ­კა­სი­ე­ლი ქა­ლე­ბის სე­რია, სა­დაც გმი­რე­ბი ნა­ცი­ო­ნა­ლურ აბ­რე­შუ­მის სა­მოს­ში არი­ან გამოწყობილი.



დღეს­დღე­ო­ბით შე­ნო­ბის პირ­ველ სარ­თულ­ზე თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის ოთა­ხე­ბის გარ­და, რამ­დე­ნი­მე სივ­რ­ცე აქ­ტი­უ­რად არის დატ­ვირ­თუ­ლი და სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო პროგ­რა­მებს ეთ­მო­ბა.

ერ­თი ოთა­ხი მთლი­ა­ნად ნი­ჟა­რებს აქვს დათ­მო­ბი­ლი. ეს ულა­მა­ზე­სი ექ­ს­პო­ზი­ცია დამ­თ­ვა­ლი­ე­რებ­ლის­თ­ვის ნამ­დ­ვი­ლად სა­ინ­ტე­რე­სო სა­ნა­ხა­ო­ბაა. ეს დრო­ე­ბი­თი გა­მო­ფე­ნაა, რო­მელ­საც თან ახ­ლავს ვორ­კ­შო­პე­ბი. ნი­ჟა­რე­ბის კო­ლექ­ცია ბი­ო­ლო­გი­სა და მუ­ზე­უ­მის რეს­ტავ­რა­ტო­რის ვა­ლე­რი პეტ­რო­ვის კუთ­ვ­ნი­ლე­ბაა, რო­მელ­საც ის ბავ­შ­ვო­ბი­დან დღემ­დე, მრა­ვა­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში აგ­რო­ვებს. წარ­მოდ­გე­ნი­ლი ნი­ჟა­რე­ბი სხვა­დას­ხ­ვა ზღვა­სა და ოკე­ა­ნე­შია ნა­პოვ­ნი. მათ შო­რი­საა ლო­კო­კი­ნა ბი­სუ­სი, რო­მე­ლიც ხმელ­თა­შუა ზღვა­ში ბი­ნად­რობს და ულ­ვა­შით ფსკერს ემაგ­რე­ბა. მი­სი ულ­ვა­ში ძა­ლი­ან წა­ა­გავს აბ­რე­შუ­მის ძაფს. საკ­მა­ოდ ძვი­რად ფა­სობს, მო­პო­ვე­ბა რთუ­ლია, მე­ტიც, დღეს უკ­ვე აკ­რ­ძა­ლუ­ლი­ცაა და ამი­ტომ მი­სი ნი­მუ­შე­ბი იშ­ვა­თო­ბად იქ­ცა.



მე­ო­რე ოთახ­ში სა­ხე­ლოს­ნო გვხვდე­ბა, სა­დაც ერთ სივ­რ­ცე­ში რვა-რვა ადა­მი­ა­ნის­გან შემ­დ­გარ ჯგუ­ფებს აბ­რე­შუ­მის ღებ­ვის, ყვა­ვი­ლე­ბის აკინ­ძ­ვის ხერ­ხებს ას­წავ­ლი­ან, იმა­ვე ოთახ­ში მზად­დე­ბა თო­ჯი­ნე­ბიც.

აქ ინ­დი­გო­თი შე­ღე­ბი­ლი ქსო­ვი­ლიც ვნა­ხე და დაზ­გებ­ზე მოქ­სო­ვილ ქსო­ვილ­თა რამ­დე­ნი­მე ნი­მუ­შიც, რო­მე­ლიც მუ­ზე­უ­მის ორი თა­ნამ­შ­რო­მლის ნა­ხე­ლა­ვია. ირი­სით მოქ­სო­ვი­ლი ნი­მუ­შე­ბის ნა­წი­ლი სა­დაა, მე­ო­რე ნა­წი­ლი - კუ­ბოკ­რუ­ლი.

დე­რე­ფან­ში თეთრ ყუთ­ში თუ­თის ფოთ­ლებ­ზე მო­ფუთ­ფუ­თე აბ­რე­შუ­მის ჭი­ებს ვხე­დავ. სა­ერ­თოდ, ჭი­ე­ბი მუ­ზე­უ­მის ერთ ოთახ­ში მოჰ­ყავთ, მაგ­რამ ვი­ნა­ი­დან ჩვე­ნი სტუმ­რო­ბი­სას ეს პრო­ცე­სი უკ­ვე ჩავ­ლი­ლი იყო, თუ­თის ფოთ­ლის ჭა­მი­ე­ბი, მხო­ლოდ დამ­თ­ვა­ლი­ე­რებ­ლის­თ­ვის გან­კუთ­ვ­ნი­ლი "ექ­ს­პო­ნა­ტი" იყო. ერთ-ორს უკ­ვე პარ­კიც ჰქონ­და გაბ­მუ­ლი. 8-9-სან­ტი­მეტ­რი­ა­ნი აბერ­შუ­მის ჭია 48 სა­ა­თის გან­მავ­ლო­ბა­ში, და­ახ­ლო­ე­ბით 400 ათა­ს ბრუნს აკე­თებს იმ თეთ­რი "სა­სახ­ლის" შე­საკ­ვ­რე­ლად, რო­მელ­საც პარ­კი ჰქვია. სწო­რედ ამ პარ­კის დარ­ღ­ვე­ვით შე­უძ­ლია ადა­მი­ანს ძა­ფის ამო­ღე­ბა, რო­მე­ლიც ბუ­ნებ­რი­ვად თეთრ-მოყ­ვი­თა­ლო ფე­რი­საა, ხო­ლო ჭუპ­რი (ჭია, რო­მე­ლიც პარ­კის შიგ­ნით ზის) მე­ტა­მორ­ფო­ზს გა­ნიც­დის, პარკს "ან­გ­რევს" და პეპ­ლად ქცე­უ­ლი გა­რეთ გა­მო­დის. თუმ­ცა, პეპ­ლის­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბით ფრე­ნა არ შე­უძ­ლია. "მე­გო­ბარს" პო­უ­ლობს და შეჯ­ვარ­დე­ბა. აბ­რე­შუ­მის პე­პე­ლა და­ახ­ლო­ე­ბით 10-12 დღე ცოცხ­ლობს.

აქ­ვე ისიც უნ­და აღი­ნიშ­ნოს, რომ სა­ნამ ადა­მი­ა­ნი აბ­რე­შუ­მის ჭი­ას მო­ი­ში­ნა­უ­რებ­და, ვე­ლუ­რი აბ­რე­შუმ­ხ­ვე­ვი­ას კვე­ბის რა­ცი­ო­ნი გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი იყო. თუ­თის მა­გივ­რად მუ­ხის ფოთ­ლე­ბით იკ­ვე­ბე­ბოდ­ნენ, რაც შე­და­რე­ბით ნაკ­ლებ­ხა­რის­ხი­ან და უხეშ ბოჭ­კოს იძ­ლე­ო­და.


მე­ო­რე სარ­თულ­ზე ცენ­ტ­რა­ლურ დარ­ბაზ­ში ყვე­ლა­ფე­რი ისეა შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი, რო­გორც შავ­რო­ვის დროს – იმავე ავე­ჯი­თა და კო­ლექ­ცი­ე­ბით. ამ მუდ­მივ­მოქ­მედ ექ­ს­პო­ზი­ცი­ა­ში მხო­ლოდ მცი­რე­დი ცვლი­ლე­ბე­ბი ხდე­ბა. დარ­ბაზ­ში წარ­მოდ­გე­ნი­ლია ჰერ­ბა­რი­უ­მი, სხვა­დას­ხ­ვა ქვე­ყა­ნა­ში წარ­მო­ე­ბუ­ლი ძა­ფის კო­ლექ­ცია, და­ნად­გა­რე­ბი, ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტე­ბი, აბ­რე­შუ­მის ბუ­ნებ­რი­ვი და ქი­მი­უ­რი სა­ღე­ბა­ვე­ბი.

თუ­თას კარ­გი ჟღე­რა­დო­ბა აქვს და ამი­ტომ მუ­ზე­უმ­ში ამ ხის მერ­ქ­ნის­გან დამ­ზა­დე­ბუ­ლი საკ­რა­ვე­ბი­ცაა გა­მო­ფე­ნი­ლი. კოლ­ბა­შია თუ­თის ხის მე­გო­ბა­რი გომ­ბე­შო, რო­მე­ლიც თუ­თის ხის პა­რა­ზი­ტებს ანად­გუ­რებს.

სხვა­დას­ხ­ვა ქვეყ­ნის ქსო­ვი­ლე­ბის ნი­მუ­შებს შო­რის თბი­ლი­სის აბ­რე­შუმ­საქ­სო­ვი ფაბ­რი­კის ნა­წარ­მი­ცაა. ვხე­დავ ხა­ლი­ჩის სამ ნი­მუშ­საც და კარს, რო­მელ­საც პა­ტა­რა ოთახ­ში შევ­ყა­ვარ. აქ პეპ­ლე­ბის კო­ლექ­ციაა გან­თავ­სე­ბუ­ლი, რო­მე­ლიც აბ­რე­შუ­მის მუ­ზე­უ­მის შექ­მ­ნის თა­ნად­რო­უ­ლია. მი­სი ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი XIX სა­უ­კუ­ნის ბო­ლო­თი და XX სა­უ­კუ­ნის და­საწყი­სით თა­რიღ­დე­ბა. კო­ლექ­ცი­ას შე­ად­გენს რამ­დე­ნი­მე წყა­რო­დან მო­პო­ვე­ბუ­ლი ექ­ს­პო­ნა­ტე­ბი, მაგ­რამ პეპ­ლე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა კავ­კა­სი­ის მე­აბ­რე­შუ­მე­ო­ბის სად­გუ­რი­სა და მუ­ზე­უ­მის დამ­ფუძ­ნე­ბელ­მა, ნი­კო­ლაი შავ­როვ­მა ევ­რო­პი­დან XIX საუკუნის 80-იან წლებ­ში ჩა­მო­ი­ტა­ნა. სად­გუ­რის მუ­შა­ო­ბის დროს კო­ლექ­ცია შე­ივ­სო კავ­კა­სი­უ­რი ნი­მუ­შე­ბით, რო­მე­ლიც ად­გილ­ზე შეგ­როვ­და. კო­ლექ­ცია ასე­ვე შე­ი­ცავს ნი­მუ­შებს თით­ქ­მის ყვე­ლა კონ­ტი­ნენ­ტი­დან.

ამა­ვე დარ­ბა­ზის ცენ­ტ­რ­ში მუ­ზე­უ­მის ახა­ლი ექ­ს­პო­ნა­ტია. მცი­რე ხნის წინ, პროგ­რა­მა "დი­დი აბ­რე­შუ­მის გზის" შე­სა­ხებ მსვლე­ლო­ბი­სას, მუ­ზე­უმ­ში იაპო­ნე­ლი ტუ­რის­ტი მი­ი­პა­ტი­ჟეს. "მოგ­ზა­უ­რის ჩა­ნა­წე­რებს" აგ­რო­ვებ­დ­ნენ და სურ­დათ, შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბე­ბი რაც შე­იძ­ლე­ბა მეტ ენა­ზე და­წე­რი­ლი­ყო. სწო­რედ ამ მიზ­ნით მი­სულ­მა იაპო­ნელ­მა სტუ­მარ­მა გა­დაწყ­ვი­ტა, მუ­ზე­უ­მის­თ­ვის სა­ჩუ­ქა­რი გა­ე­კე­თე­ბი­ნა და სა­ქორ­წი­ნო კი­მო­ნო უსახ­სოვ­რა. ეს სა­მო­სი მის ქა­ლიშ­ვილს ქორ­წილ­ში არ ჩა­უც­ვამს, და­უ­წუ­ნია, ამი­ტომ ქალს ის სა­გულ­და­გუ­ლოდ შე­უ­ნა­ხავს და რო­გორც კი თბი­ლი­სის აბ­რე­შუ­მის მუ­ზე­უმ­ში მოხ­ვ­და, გა­დაწყ­ვი­ტა, ძვირ­ფა­სი სა­მო­სი არა სადღაც მის ნივ­თებს შო­რის მი­მა­ლუ­ლი დარ­ჩე­ნი­ლი­ყო, არა­მედ სა­ჯა­როდ გა­მო­ფე­ნი­ლი­ყო. აბ­რე­შუ­მის მუ­ზე­უმ­ში სტუმ­რო­ბის შემ­დეგ, ის მე­ო­რედ, გამ­გ­ზავ­რე­ბი­დან რამ­დე­ნი­მე კვი­რა­ში სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში სა­ჩუქ­რით ხელ­დამ­შ­ვე­ნე­ბუ­ლი დაბ­რუნ­და...

მე­ო­რე სარ­თულ­ზე, კი­ბი­დან მარ­ჯ­ვ­ნივ, კარს ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში შე­ყავ­ხარ. აქ ავე­ჯი ალექ­სან­დ­რე შიმ­კე­ვი­ჩის დაპ­რო­ექ­ტე­ბუ­ლია და დამ­ზა­დე­ბუ­ლია ამა­ვე შე­ნო­ბა­ში, იმ პე­რი­ოდ­ში არ­სე­ბულ პა­ტა­რა ხის სა­ამ­ქ­რო­ში. ბიბ­ლი­ო­თე­კის ფონ­დ­ში 20 ათა­სამ­დე წიგ­ნია მე­აბ­რე­შუ­მე­ო­ბის შე­სა­ხებ. უნი­კა­ლუ­რი ენ­ციკ­ლო­პე­დი­ე­ბი, ნაშ­რო­მე­ბი და სხვა უამ­რა­ვი ბეჭ­დუ­რი ნი­მუ­ში, მა­ლე თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის წყა­ლო­ბით, ელექ­ტ­რო­ნუ­ლი სა­ხით იქ­ნე­ბა ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მი და ფარ­თო სა­ზო­გა­დო­ე­ბი­სათ­ვის თე­მა­ტუ­რად იოლად მო­სა­ძებ­ნი გახ­დე­ბა.



და­ბო­ლოს, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს და მსოფ­ლიო მუ­ზე­უ­მებს შო­რის, თბი­ლი­სის აბ­რე­შუ­მის სა­ხელ­მ­წი­ფო მუ­ზე­უ­მი ერთ-ერ­თი უძ­ვე­ლე­სია, ხო­ლო ამი­ერ­კავ­კა­სი­ა­ში - ერ­თა­დერ­თი. ამ ეტაპ­ზე არ­სე­ბობს მუ­ზე­უ­მის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის პრო­ექ­ტი და ამ თე­მა­ზე არ­ქი­ტექ­ტო­რებ­მა და რეს­ტავ­რა­ტო­რებ­მა უკ­ვე იზ­რუ­ნეს. შე­ნო­ბის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ას მი­ლი­ონ-ნა­ხე­ვა­რი სჭირ­დე­ბა, რა­ზეც ტენ­დე­რი ჯერ არ გა­მოცხა­დე­ბუ­ლა და იმე­დია, ეს უახ­ლო­ეს მო­მა­ვალ­ში მოხ­დე­ბა.

დღეს­დღე­ო­ბით სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ათი კა­ცი­დან შე­იძ­ლე­ბა ერ­თ­მა იცო­დეს, რომ მის ქვე­ყა­ნა­ში აბ­რე­შუ­მის მუ­ზე­უ­მი არ­სე­ბობს, მათ შო­რის ჩვე­ნი მთავ­რო­ბის დი­დი ნა­წი­ლი­ცაა. იმე­დი გვაქვს, ამ მა­სა­ლით მცი­რე წვლილს შე­ვი­ტანთ აბ­რე­შუ­მის მუ­ზე­უ­მის და ზო­გა­დად, მე­აბ­რე­შუ­მე­ო­ბის პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცი­ა­სა და რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ა­ში და არა მ­ხო­ლოდ დამ­თ­ვალიერებ­ლის ინ­ტე­რესს გავ­ზ­რ­დით, არა­მედ იმ სტრუქ­ტუ­რებ­საც და­ვა­ინ­ტე­რე­სებთ, რომ­ლებ­საც უშალოდ ეხე­ბა შე­ნო­ბი­სა და მი­სი ექ­ს­პო­ნა­ტე­ბის მოვ­ლა-პატ­რო­ნო­ბის სა­კითხი და ძვე­ლი ტრა­დი­ცი­ის აღ­დ­გე­ნაც.

მად­ლო­ბას ვუხდით დახ­მა­რე­ბი­სა და მას­პინ­ძ­ლო­ბის­თ­ვის აგ­რა­რულ მეც­ნე­რე­ბა­თა დოქ­ტორ ნარ­გი­ზა ბა­რა­მი­ძეს, აბ­რე­შუ­მის მუ­ზე­უ­მის დი­რექ­ტორ ნი­ნო კუპ­რა­ვას და სე­ლექ­ცი­ო­ნერ ანას­ტა­სია გი­ორ­გა­ძეს.

ანა კა­ლან­და­ძე

კომენტარები

თამარი 2017-01-18 18:40
ყოველ ზაფხულს გვახვედრებდა ბებია აბრეშუმის ჭიას და ჩვენ გვაზრდევინებდა, რასაც დიდი ხალისით ვაკეთებდით. ბებო წარმატებული მეაბრეშუმე იყო და ჩვენც გვასწავლიდა აბრეშუმის მოვლას. ძალიან კარგად მახსოვს ის დრო. თუთის ფოთოლს რომ დავუყრიდით ასეულობით ჭია როგორ აშრიალდებოდა. ნელ-ნელა როგორ ბუთქუნდებოდნენ და ეხვეოდნენ აბრეშუმში. საოცრება იყო.
თეიმურაზ დეკანოსიძე 2017-01-16 08:03
ეს საქართველოს სიამაყეა, ამ მუზემის შენახვა,მოვლა და აღორძინება ჩვენი ვალია , ეს ყველამ უნდა გაითავისოს და შევიტანოთ საკუთარი წვლილი, რადგანაც ასეთი სილამაზე ბევრი არ გაგვაჩნია.
ნანა 2017-01-06 17:40
თითქმის 50 წლის ვარ. მოსწავლეობისას ბიოლოგიის მასწავლებელმა წაგვიყვანა აბრეშუმის მუზეუმში. ეხლაც მახსოვს ის სილამაზე და შთაბეჭდილებები რაც იქ ვნახე შენობით დაწყებული და ექსპონატებიბით დამთავრებული.
nani 2017-01-06 17:37
ნამდვილად არ ვიცოდი დიდი მადლობა.
სვეტლანა 2017-01-06 13:16
ამ დიდ საქმეში ხალხმაც მიიღოს მონაწილეობა!

კომენტარის დამატება

მსგავსი სიახლეები