რას ეძახდნენ ადრე ფარდაგებს და რატომ აღარ იყენებენ მქსოველები ბუნებრივ საღებავებს

ძველ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ფარ­და­გე­ბის ქსო­ვა ერთ-ერ­თი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი სა­ო­ჯა­ხო საქ­მი­ა­ნო­ბა იყო. ფარ­და­გებს სახ­ლე­ბის მო­საწყო­ბად და გა­სა­ლა­მა­ზებ­ლად იყე­ნებ­დ­ნენ. სით­ბო­საც ინარ­ჩუ­ნებ­და და სიმ­ყუდ­რო­ვე­საც ანი­ჭებ­და საცხოვ­რე­ბელს.

ფარ­და­გებს ჩვე­ნი სა­უ­კუ­ნის 40-50-იან წლე­ბამ­დე აქ­ტი­უ­რად იყე­ნებ­დ­ნენ - მგზავ­რო­ბის დროს მო­ჩარ­და­ხე­ბულ ურ­მებს აფა­რებ­დ­ნენ და ამით მგზავ­რებს სიცხე-სი­ცი­ვი­სა და ქარ-წვი­მი­სა­გან იცავ­დ­ნენ. დღე­ო­ბებ­სა თუ ღა­მის­თე­ვა­ზე მყოფ­ნი მას სა­ხელ­და­ხე­ლოდ მოწყო­ბილ ქო­ხებ­შიც აფენ­დ­ნენ.

ფარ­და­გი სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ქა­ლიშ­ვი­ლის მზით­ვის აუცი­ლე­ბელ ატ­რი­ბუტს წარ­მო­ად­გენ­და. მას თა­ვად ქა­ლიშ­ვი­ლი ან დე­და­მი­სი ქსოვ­და. მდი­და­რი ოჯა­ხე­ბი ფარ­და­გებს თე­ლა­ვის, თბი­ლი­სის, ბოდ­ბის­ხე­ვის და ალა­ვერ­დის სადღე­სას­წა­უ­ლო ბაზ­რო­ბებ­ზეც ყი­დუ­ლობ­დ­ნენ, თუმ­ცა ფარ­და­გი, ძი­რი­თა­დად, მა­ინც სა­კუ­თა­რი, სა­ო­ჯა­ხო

მოხ­მა­რე­ბი­სათ­ვის იქ­სო­ვე­ბო­და, იშ­ვი­ა­თად - გა­სა­ყი­და­დაც.

XX სა­უ­კუ­ნე­ში და შემ­დ­გომ, ფარ­დაგს, რო­გორც ფუ­ფუ­ნე­ბის სა­განს, გა­ჭირ­ვე­ბის ჟამს ყიდ­დ­ნენ, გან­სა­კუთ­რე­ბით შე­მოდ­გო­მით, სამ­თავ­რო­ბო გა­და­სა­ხა­დე­ბის გას­ტუმ­რე­ბი­სას. გა­და­სა­ხა­დე­ბის ამ­კ­რეფთ ხში­რად გი­რა­ო­ში მიჰ­ქონ­დათ ხა­ლი­ჩე­ბი, ფარ­და­გე­ბი და სპი­ლენ­ძის ჭურ­ჭე­ლი.



ფარ­და­გე­ბის შე­სა­ხებ ბევრ სა­ინ­ტე­რე­სო ინ­ფორ­მა­ცი­ას ეთ­ნო­ლო­გი ნა­ნუ­ლი აზი­კუ­რი გვი­ზი­ა­რებს:

- ფარ­და­გის ქსო­ვა მთელ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში იყო გავ­რ­ცე­ლე­ბუ­ლი, თუმ­ცა ამ მხრივ გა­მო­ირ­ჩე­ო­და კუთხე­ე­ბი, სა­დაც სა­თა­ნა­დო ნედ­ლე­უ­ლი - მატყ­ლი, უფ­რო უხ­ვად მო­ი­პო­ვე­ბო­და. ეს კუთხე­ე­ბი გახ­ლ­დათ თუ­შე­თი, ფშა­ვი, მთი­უ­ლეთ-გუ­და­მა­ყა­რი, ხე­ვი, ქართლ-კა­ხე­თი, სამ­ცხე-ჯა­ვა­ხე­თი, ერ­წო. ფარ­და­გე­ბით ასე­ვე სა­ინ­ტე­რე­სო უბ­ნებს წარ­მო­ად­გენს ივ­რის, პა­ტა­რა ლი­ახ­ვი­სა და ქსნის ხე­ო­ბე­ბი, ქვე­მო ქარ­თ­ლი, აჭა­რა, ქი­ზი­ყი, სა­მეგ­რე­ლო და ლეჩხუ­მი.

- ფარ­და­გე­ბის ფე­რე­ბი კუთხე­ე­ბის მი­ხედ­ვით გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლია?

- ბა­რის ფარ­და­გებ­ში მე­ტად თვალ­ში სა­ცე­მია მუ­ქი შინ­დის­ფე­რი და წი­თე­ლი. სა­ერ­თოდ, ფე­რე­ბის თა­ვი­სე­ბუ­რი კო­ლო­რი­ტი იმ­დე­ნად ნი­შან­დობ­ლი­ვია, რომ ამ ნიშ­ნი­თაც შე­იძ­ლე­ბა ამა თუ იმ კუთხის ფარ­და­გის ამოც­ნო­ბა: ბა­რის (ქართლ-კა­ხე­თი) უფ­რო ძველ ფარ­და­გებ­ში რამ­დე­ნი­მე ძი­რი­თა­დი ფე­რია წარ­მოდ­გე­ნი­ლი - წი­თე­ლი (ენ­დ­რო), თეთ­რი, წენ­გო, ლურ­ჯი (ინ­დი­გო) და შა­ვი ან მხო­ლოდ თეთ­რი, წი­თე­ლი და ლურ­ჯი. XIX სა­უ­კუ­ნის ბო­ლო­დან ჩნდე­ბა სხვა ფე­რე­ბიც. მთის ფარ­და­გე­ბი­სათ­ვის უფ­რო და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლია მდუ­მა­რე, მუ­ქი ფე­რე­ბი, ფე­რის თავ­შე­კავ­ე­ბუ­ლი გა­მო­ყე­ნე­ბა. ხში­რად ფარ­და­გებ­ში ჩაქ­სო­ვი­ლია ავ­ტო­რის ვი­ნა­ო­ბა და მოქ­სო­ვის თა­რი­ღი, ზოგ­ზე კი მიძღ­ვ­ნაც იკითხე­ბა. ფარ­დი­სა და ფარ­და­გის აღ­მ­ნიშ­ვ­ნე­ლი ძვე­ლი ქარ­თუ­ლი ზო­გა­დი სა­ხე­ლი “და­მო­სა­კი­დე­ბე­ლი” იყო. ფარ­და­გი ძველ ქარ­თულ ძეგ­ლებ­ში არ გვხვდე­ბა, იგი ახა­ლი სპარ­სუ­ლი სა­ხე­ლია, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში X-XI სა­უ­კუ­ნე­ე­ბი­დან ჩნდე­ბა.

- ფარ­და­გის და­სა­მუ­შა­ვებ­ლად რო­გო­რი მატყ­ლი ით­ვ­ლე­ბა სა­უ­კე­თე­სოდ და რო­გორ ამუ­შა­ვებ­დენ მას?



- ფარ­და­გე­ბის­თ­ვის სა­უ­კე­თე­სოდ ით­ვ­ლე­ბა კრა­ვე­ლი, არ­ჩევ­დ­ნენ ცხვრის კარგ, შე­მოდ­გო­მის მატყ­ლ­საც. მას ბოჭ­კოს სიგ­რ­ძი­სა და სი­ნა­ზის მი­ხედ­ვით ჯერ და­ა­ხა­რის­ხე­ბენ და შემ­დეგ რეცხა­ვენ ცივ, გამ­დი­ნა­რე წყალ­ში. სა­უ­კე­თე­სოდ ით­ვ­ლე­ბა წყა­ლი, რო­მელ­საც ყი­ნუ­ლის თხე­ლი ფე­ნა აქვს მო­დე­ბუ­ლი. გან­სა­კუთ­რე­ბით ჭუჭყი­ან მატყლს წი­ნას­წარ და­ას­ხა­მენ ცხელ წყალს და ცო­ტა ხან­ში, ვიდ­რე წყა­ლი გა­ცივ­დე­ბა, ცივ წყალ­ში რეცხა­ვენ. ახ­ლა და­იწყეს მატყ­ლის მთლი­ა­ნად თბილ წყალ­ში გა­რეცხ­ვა, რაც ხალ­ხუ­რი დაკ­ვირ­ვე­ბით არა­ხელ­საყ­რე­ლია: კარ­გად არ ირეცხე­ბა, და­სა­მუ­შა­ვებ­ლა­დაც ძნე­ლია და მის­გან დამ­ზა­დე­ბუ­ლი ნა­წარ­მი მა­ლე ითე­ლე­ბა, ამას­თან, ის კარ­გავს ბზინ­ვა­რე­ბას, რაც თუ­შუ­რი მატყ­ლის ერთ-ერთ ღირ­სე­ბად ით­ვ­ლე­ბა. რო­გორც კი გაშ­რე­ბა მატყ­ლი, იწყე­ბენ მის და­ჩეჩ­ვას. სა­ჩე­ჩელ­ზე მატყ­ლი ივარ­ცხ­ნე­ბა და ერ­თ­ნა­ი­რი ხა­რის­ხი­სა და სიგ­რ­ძის ბოჭ­კოდ ლაგ­დე­ბა.

და­ჩეჩ­ვას რომ მორ­ჩე­ბი­ან, იწყე­ბენ დარ­თ­ვას. არ­თა­ვენ “ტარ­ზე” - თი­თის­ტარ­ზე, რო­მელ­საც “სახ­რელ­ში” აბ­რუ­ნე­ბენ. ძა­ფის წვე­რი - “ღო­ლი” ყველ­გან ერ­თ­ნა­ი­რი სის­ქის ვერ იქ­ნე­ბა. გან­ს­ხ­ვავ­დე­ბა დღის და ღა­მის ნარ­თა­ვიც. წი­ნათ თი­თის­ტა­რე­ბი­დან ძა­ფის ამოხ­ვე­ვის წინ აუცი­ლებ­ლად ამ­ბობ­დ­ნენ: “სქელ წმი­და­სა, წმი­და სქელ­სა, ღმერ­თო, ხე­ლი მოგ­ვი­მარ­თე”, და მი­აჩ­ნ­დათ, რომ ძა­ფი თა­ნა­ბა­რი სის­ქის გა­მო­ვი­დო­და.

- რო­გორ ხდე­ბა ძა­ფის და­მუ­შა­ვე­ბა?

- ძა­ფის და­მუ­შა­ვე­ბის ბო­ლო სა­ფე­ხუ­რია მი­სი შე­ღებ­ვა. შე­ღებ­ვის ხა­რის­ხ­ზე ბევ­რა­დაა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი ნაქ­სო­ვის ხა­რის­ხი. ად­რე თუ­შეთ­ში ღებ­ვი­სას მთლი­ა­ნად მცე­ნა­რე­ულ სა­ღე­ბა­ვებს იყე­ნებ­დ­ნენ და იღებ­დ­ნენ გა­სა­ო­ცარ ხას­ხა­სა, გა­უ­ხუ­ნარ ფე­რებს. ფე­რის მი­ღე­ბი­სათ­ვის დი­დი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა აქვს მატყ­ლის ხა­რის­ხ­საც. ცნო­ბი­ლია, რომ თუ­შუ­რი ცხვრის მატყ­ლი ღებ­ვას კარ­გად ემორ­ჩი­ლე­ბა. მატყ­ლის სა­ხე­თა­გან კი, კრა­ვე­ლი გან­სა­კუთ­რე­ბით კარ­გად იღებს სა­ღე­ბავს. შე­სა­ღე­ბად იყე­ნებ­დ­ნენ ად­გი­ლობ­რივ მცე­ნა­რე­ებს: თავ­შა­ვას, ღო­ლო­სა და კო­წა­ხუ­რის ძირს, ფიჭ­ვის ხავსს, მურ­ყ­ნის ქერქს, ვერ­ხ­ვი­სა და არ­ყის ფო­თოლს, ხახ­ვის ფურ­ცელს, ჭვარტლს, ჯან­გას (კლდის ლი­ქე­ნი­ა), დე­კის ფო­თოლს... გარ­და ამი­სა, ბა­რი­დან სა­ა­მი­სოდ ამოჰ­ქონ­დათ თრიმ­ლი­სა და ლაფ­ნის ფოთ­ლე­ბი, კაკ­ლის ქერ­ქი და წენ­გო, ენ­დ­რო და ინ­დი­გო.

- დღეს თუ იყე­ნე­ბენ მცე­ნა­რე­ულ სა­ღე­ბა­ვებს?

- მხო­ლოდ მო­ხუ­ცი ქა­ლე­ბი ხმა­რო­ბენ მცე­ნა­რე­ულ სა­ღე­ბა­ვებს, ისიც ძი­რი­თა­დად შა­ვი­ს ან წენ­გოს ფე­რის მის­ღე­ბად. ახალ­გაზ­რ­დო­ბა მთლი­ა­ნად გა­და­სუ­ლია იოლად მო­სახ­მა­რე­ბელ და იოლად მო­სა­პო­ვე­ბელ ფაბ­რი­კულ სა­ღე­ბა­ვებ­ზე. თი­თო-ორო­ლა ხალ­ხუ­რი ოს­ტა­ტი თუ ცდი­ლობს, გა­მო­ი­ყე­ნოს მცე­ნა­რე­უ­ლი სა­ღე­ბა­ვი. მთლი­ა­ნად მცე­ნა­რე­ულ­ზე გა­დას­ვ­ლა მი­სი მო­პო­ვე­ბის სირ­თუ­ლის გა­მო ჭირს.

- თუ აგ­რ­ძე­ლე­ბენ ძვე­ლე­ბურ, თუ­შურ სტილ­ში ფარ­და­გე­ბის ქსო­ვას?

- დღეს ბევ­რი ქსოვს, მაგ­რამ ტექ­ნი­კუ­რად ისე ლა­მაზს, მარ­ტყო­ფის დე­და­თა მო­ნას­ტერ­ში რომ ქსო­ვენ, ვე­რა­ვინ ქსოვს. ზუს­ტად ის მოთხოვ­ნი­ლე­ბე­ბი, რაც თუ­შურ ფარ­დაგს ჰქონ­და, მათ გა­ი­მე­ო­რეს. რამ­დენ­ჯერ­მე ვი­ყა­ვი მათ­თან მცი­რე კონ­სულ­ტა­ცი­ის გა­სა­წე­ვად, არც სჭირ­დე­ბო­დათ კონ­სულ­ტა­ცია, იმ­დე­ნად კარ­გი მქსო­ვე­ლე­ბი არი­ან. მო­ნა­ზონ ირი­ნეს ძა­ლი­ან კარ­გი ხე­ლი აქვს.

ჩე­მი ერ­თი მოს­წავ­ლე, შო­რე­ნა იმე­საშ­ვი­ლი ძა­ლი­ან ლა­მაზ ჩუ­ლებს (ცხე­ნის უნაგირის საფენს) ქსოვს. ასე­ვე კარ­გი ხე­ლი აქვს ნა­თია ბე­რი­ძეს. იმე­დის მომ­ცე­მი მქსო­ვე­ლე­ბი არი­ან... ისე, ბევ­რ­მა ის­წავ­ლა ეს ხე­ლო­ბა.



- ყვე­ლა კუთხე­ში ნა­ირ­ფე­რი ფარ­და­გი იქ­სო­ვე­ბა? ფერ­თა შე­ხა­მე­ბა გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი აქვთ?

- ყვე­ლა კუთხის ფარ­და­გი ლა­მა­ზია, მაგ­რამ ყვე­ლას თვით­მ­ყო­ფა­დო­ბა ახა­სი­ა­თებს. მა­გა­ლი­თად, სამ­ცხე-ჯა­ვა­ხეთ­ში ფერ­თა შე­ხა­მე­ბის თა­ვი­სე­ბუ­რი სტი­ლი აქვთ. მთა­ში ძვე­ლი თუ­შუ­რი ფარ­და­გე­ბი ძა­ლი­ან მუქ ტო­ნა­ლო­ბებ­ში იყო. ფო­ნად უფ­რო შავ ფერს იყე­ნებ­დ­ნენ. თუ­შურ ფარ­და­გებ­ში ძი­რი­თა­დი წამ­ყ­ვა­ნია შა­ვი და თეთ­რი, ბევ­რი ჭრე­ლიც ურე­ვია, მაგ­რამ მთლი­ა­ნო­ბა­ში რომ გა­და­ხე­დავ, ძა­ლი­ან მუ­ქი ტო­ნე­ბია, ლა­მა­ზად შე­ხა­მე­ბუ­ლი. სულ ვფიქ­რობ, რომ ამ ფარ­და­გე­ბის სი­ლა­მა­ზე, თუ­შურ­მა ბუ­ნე­ბამ გა­ნა­პი­რო­ბა.

- ფარ­და­გე­ბი დატ­ვირ­თუ­ლი ორ­ნა­მენ­ტე­ბი­თაც გა­მო­ირ­ჩე­ვა...

- ორ­ნა­მენ­ტი მთელ კავ­კა­სი­ა­ში უნი­ვერ­სა­ლუ­რია. ორ­ნა­მენტს დე­კო­რის ფუნ­ქ­ცი­აც ჰქონ­და და გარ­კ­ვე­ულ სიმ­ბო­ლო­საც გა­მო­ხა­ტავ­და. თუმ­ცა, ეს სიმ­ბო­ლი­კა თან­და­თან და­ვიწყე­ბას მი­ე­ცა და რო­ცა დამ­ჭირ­და მას­ზე მუ­შა­ო­ბა, მა­სა­ლა თით­ქ­მის ვერ მო­ვი­პო­ვე.

უძ­ვე­ლეს კავკასიურ და წი­ნა­ა­ზი­ურ ფარ­და­გებ­ზე იგი­ვე ორ­ნა­მენ­ტე­ბია, რაც ჩვენ­შია გავ­რ­ცე­ლე­ბუ­ლი.

- თქვენ სად ის­წავ­ლეთ ეს ხელ­საქ­მე?

- თვი­თონ სწავ­ლის პრო­ცე­სი არ მახ­სოვს... ალ­ვან­ში, დე­და და ბე­ბია სულ ქსოვ­დ­ნენ, ჩემ გარ­შე­მო ყვე­ლა ქსოვ­და და ვის­წავ­ლე. ჩე­მი თა­ო­ბის ბავ­შ­ვებს აღარ ას­წავ­ლიდ­ნენ, მაგ­რამ მე ძა­ლი­ან ტრა­დი­ცი­უ­ლი ოჯა­ხი მქონ­და - ყვე­ლა­ფე­რი უნ­და გვე­კე­თე­ბი­ნა, რაც ქა­ლის საქ­მე იყო: კერ­ვა, ღებ­ვა, ქსო­ვა, ქარ­გ­ვა, ცეკ­ვა-სიმ­ღე­რაც უნდა მცოდნოდა.

პრე­ზი­დენ­ტის ფონ­დის და­ფი­ნან­სე­ბით ალ­ვან­ში სა­მი თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში ვას­წავ­ლი­დი ფარ­და­გე­ბის ქსო­ვას. ძა­ლი­ან ვე­მად­ლი­ე­რე­ბი დე­დას და ბე­ბი­ას, ეს ყვე­ლა­ფე­რი რომ შე­მას­წავ­ლეს.

- რო­გო­რი იყო წი­ნათ თუ­ში ქა­ლის ცხოვ­რე­ბა? თქვე­ნი ოჯა­ხის მა­გა­ლით­ზე გვი­ამ­ბეთ.

- დე­და რომ გარ­და­იც­ვა­ლა, ძა­ლი­ან ბე­ბე­რი მე­გო­ნა, არა­და, იმ დღე­ებ­ში 58 წლის გახ­და. დე­ბი ვის­ხე­დით და ვიხ­სე­ნებ­დით - უსაქ­მოდ დამ­ჯ­და­რი დე­და ვერც ერ­თ­მა გა­ვიხ­სე­ნეთ. სულ რა­ღა­ცას აკე­თებ­და, მუდ­მი­ვად შრო­მობ­და. ძა­ლი­ან ტრა­დი­ცი­უ­ლი თუ­შის ქა­ლი იყო.

წის­ქ­ვილ­ში მი­დი­ო­და - წინ­დას ქსოვ­და, წყა­რო­ზე მი­დი­ო­და - ქსოვ­და, დროს უქ­მად არ კარ­გავ­და. მა­მა­ჩე­მი სულ ცხვარ­ში იყო, წყა­ლი, წის­ქ­ვი­ლი, ტყე, ვე­ნა­ხი, ნაკ­ვე­თი კი სულ დე­დის კი­სერ­ზე გა­და­დი­ო­და. ღა­მის სი­ჩუ­მე­ში თი­თის­ტა­რის ბზრი­ა­ლის ხმა ახ­ლაც მახ­სოვს...

ეს ყვე­ლა­ფე­რი დე­დამ, ბე­ბი­ამ და ჩემ­მა დე­დამ­თილ­მა მას­წავ­ლეს. ძა­ლი­ან ბრძე­ნი დე­დამ­თი­ლი მყავ­და. 92 წლის ასაკ­ში გარ­და­ი­ცა­ლა, არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი მეხ­სი­ე­რე­ბა ჰქონ­და. დე­და ქა­ა­ძე იყო, დე­დამ­თი­ლი - გი­უ­ნა­ი­ძე. ძა­ლი­ან ბევ­რი ეთ­ნოგ­რა­ფი­უ­ლი მა­სა­ლა დე­დამ­თი­ლის­გან ჩა­ვი­წე­რე. ბრძენი ქა­ლი იყო, რო­ცა გა­რეთ რა­მე­ზე და­ვობ­დ­ნენ ან კა­მა­თობ­დ­ნენ, გა­ვი­დო­და, ერთ სიტყ­ვას იტყო­და და იქ მთავ­რ­დე­ბო­და ყვე­ლა­ფე­რი, ისეთ კარგ ანა­ლიზს აკე­თებ­და, ყვე­ლას აწყ­ნა­რებ­და.



- ფეხ­საც­მელს თუ ქსოვთ?

- ცხოვ­რე­ბა რომ გა­ჭირ­და, ჩი­თე­ბის კე­თე­ბა და­ვიწყე. ჩი­თე­ბი ძა­ლი­ან მო­ხერ­ხე­ბუ­ლი ნაქ­სო­ვი ფეხ­საც­მე­ლია. რა­ღაც დე­ტა­ლი არ მახ­სოვ­და და დე­დამ­თილს ვთხო­ვე, მას­წავ­ლე-მეთ­ქი. არაო, მითხ­რა, არ გა­ს­წავ­ლი, ერთ წყვილს გა­ყი­დი, ის ფუ­ლი გა­გიტ­კ­ბე­ბა და მე­რე კე­თე­ბას და­იწყე­ბო, არ მე­მე­ტე­ბი, დი­დი ჯა­ფა და­გად­გე­ბაო, შვი­ლო... ახ­ლა გა­მოც­დი­ლე­ბას სხვა­საც ვუ­ზი­ა­რებ.

- რო­გორ იქ­სო­ვე­ბა ფეხ­საც­მე­ლი?

- ჯერ დე­ტა­ლე­ბი იქ­სო­ვე­ბა და მე­რე იკე­რე­ბა. საკ­მა­ოდ რთუ­ლი პრო­ცე­სია. გვაქვს ხის ყა­ლი­ბე­ბი, ცალ­კე ფირ­ფი­ტე­ბი. ზე­და ნა­წი­ლი ხუთ ჩხირ­ზე იქ­სო­ვე­ბა. ჯერ უნ­და მო­იქ­სო­ვოს ჩი­თის წინ­და ხის კა­ლა­პოტ­ზე, ფე­ხის ტერ­ფის ფორ­მის კა­ლა­პოტ­ზე გა­და­იჭი­მე­ბა და გარ­შე­მო შე­მო­ე­კე­რე­ბა ცალ­კე ფირ­ფი­ტა­ზე მოქ­სო­ვი­ლი. ქვე­და ნა­წი­ლი მსხვი­ლად დარ­თუ­ლი შა­ლის ძა­ფით კეთ­დე­ბა. სახ­ლის პი­რო­ბებ­ში მო­სა­ხერ­ხე­ბე­ლი და თბი­ლია. უცხო­ე­ლე­ბი ყი­დუ­ლო­ბენ, მოს­წონთ ჩვე­ნი ნა­ხე­ლა­ვი. ჩი­თე­ბის წინ­დე­ბის მო­ქსო­ვას და შეკერვას ერ­თი კვი­რა ვუნ­დე­ბი.

- ფარ­და­გებს რამ­დე­ნი დრო სჭირ­დე­ბა?

- გა­აჩ­ნია ზო­მას, 15 დღე ან ერ­თი თვე. თუ ძა­ლი­ან ბევ­რი ფე­რია, ის უფ­რო რთუ­ლი საქ­სო­ვია და მე­ტი დრო სჭირ­დე­ბა. თუ და­ჯე­ქი ერ­თი თვე, კარგ ფარ­დაგს მოქ­სოვ.

- რო­გორ წარ­მო­გიდ­გე­ნი­ათ ამ დარ­გის გან­ვი­თა­რე­ბა და ტრა­დი­ცი­ე­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა?

- თუ­შუ­რი ფარ­და­გი ძვე­ლე­ბუ­რად აღარ აღ­დ­გე­ბა, მაგ­რამ მინ­და, მსგავ­სი მა­ინც იყოს. სი­ლა­მა­ზით გა­მო­ირ­ჩე­ო­დეს და არც ტრა­დი­ცია იყოს ძა­ლი­ან დარ­ღ­ვე­უ­ლი, და­კარ­გუ­ლი. ეს იმ დრო­ის ანა­რეკ­ლია, რო­ცა რა­ღაც ასე ფა­სობ­და. ქა­ლის კარ­გი ხე­ლო­ბა ფა­სობ­და, ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი სხვა­ნა­ი­რი იყო. თუ გვინ­და, ზო­გა­დად ხალ­ხუ­რი რეწ­ვის ნი­მუ­შე­ბი კარ­გი იყოს, ცო­ტა მე­ტი და­ინ­ტე­რე­სე­ბა უნ­და ჰქონ­დეთ ხალ­ხურ ოს­ტა­ტებს - გა­მო­ფე­ნე­ბი ხში­რად ეწყო­ბო­დეს, შეკ­ვე­თე­ბი ჰქონ­დეთ, რა­თა ინ­ტე­რე­სი გა­უჩ­ნ­დეთ და უკე­თე­სი გა­ა­კე­თონ.

თეა ცა­გუ­რიშ­ვი­ლი

კომენტარები

ეკა მაღლაკელიძე 2021-09-12 11:57
ნანული დეიდა,ცოცხალი მემატიანე ხართ ❤️ როგორც თეორიულ ისე პრაქტიკულად უსაზღვროა თქვენი ცოდნა და გამოცდილება.
უზომოდ მიყვარხართ????????????
ირმა იორამაშ ვილი 2016-07-08 21:56
ბოლო ფოტო არის ჩემი ბებოსთან მოქსოვილი ქეთო იორამაშვილი. საოცარი ნამუშევარია, მასები ჯერ საქართველოში არ მინახავს. საწყალი 8 წლის ასაკში დაყრუვდა , თავი დაუბანელი და დედინაცვალმა ძროხები ნახირიში გაუშვა. შემდეგ ქონდა მაღალი სიცხეების და ... დილით როცა გაიღვიძა ვეღარ გაიგონა. მამამ აღარ გაათხოვა , დაჩაგრავენო. არადა მჯერა, რომ ძალიან კერა შვილებს გაზრდიდა და თან ისეთ საოცარ შვილებს როგორი ეს ფარდაგია.

კომენტარის დამატება

მსგავსი სიახლეები